Ukraińskie flagi na polskich urzędach

Prawo Polski zakazuje trwałej ekspozycji barw i symboli narodowych obcych państw.

W polskim systemie prawa symbole państwowe mają charakter imperium państwa, stanowiąc emanację jego suwerenności i władzy publicznej.

Flaga na budynku urzędu jest znakiem jurysdykcji Rzeczypospolitej Polskiej. Umieszczanie obok niej flagi innego państwa nie jest zakazane, o ile ma charakter okazjonalny (ad tempus) i nie narusza zasady pierwszeństwa.

Stałe, równorzędne eksponowanie obcej flagi oznacza w sensie symbolicznym pozór współwładzy (simulacrum potestatis alienae) – co w ujęciu prawnym można uznać za działanie pozbawione podstawy ustawowej, a tym samym bezprawne (contra legem).

Takie praktyki, jeśli utrwalone, mogą być interpretowane jako naruszenie godności symboli RP, a także złamanie ustawowego obowiązku lojalności wobec państwa i jego symboli (art. 15 ustawy).

• Żadne flagi obce nie mogą być eksponowane stale obok flagi RP na budynkach organów władzy publicznej.

Stała ekspozycja flag obcych, zwłaszcza w sposób sugerujący współistnienie dwóch jurysdykcji, jest sprzeczna z zasadą nadrzędności symboli RP.

W kontekście stałego wywieszania flag obcych na budynkach urzędów, można mówić o naruszeniach prawa na kilku płaszczyznach:

a) Wykroczenie z art. 49 §2 Kodeksu wykroczeń

„Kto narusza przepisy o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej, podlega karze aresztu albo grzywny.”

Czyn ten może popełnić zarówno osoba fizyczna, jak i funkcjonariusz publiczny, który nie stosuje przepisów ustawy o symbolach RP – np. poprzez trwałe zestawienie flagi RP z flagą obcego państwa bez podstawy prawnej, co narusza art. 15 ustawy.

b) Przekroczenie uprawnień przez funkcjonariusza publicznego (art. 231 §1 Kodeksu karnego)

„Funkcjonariusz publiczny, który, przekraczając swoje uprawnienia lub nie dopełniając obowiązków, działa na szkodę interesu publicznego, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.”

Decyzja o trwałym wywieszeniu obcej flagi bez podstawy prawnej może być uznana za działanie poza granicami kompetencji ustawowej, a tym samym za naruszenie interesu Rzeczypospolitej Polskiej poprzez osłabienie znaczenia jej symboli państwowych.

c) Publiczne znieważenie symbolu państwowego (art. 137 §1 Kodeksu karnego)

„Kto publicznie znieważa, niszczy, uszkadza lub usuwa godło, barwy lub hymn Rzeczypospolitej Polskiej, podlega karze pozbawienia wolności do roku.”

Nie chodzi tu o „fizyczne niszczenie” flagi, ale o działania symbolicznie deprecjonujące jej znaczenie – np. trwałe zestawienie jej z flagą innego państwa w sposób sugerujący równorzędność jurysdykcyjną lub zmianę barw narodowych urzędu (np. podświetlenia w kolorach innych państw na stałe).

d) Naruszenie dyscypliny finansów publicznych (art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych)

Środki wydatkowane na eksponowanie symboli innych państw bez podstawy prawnej mogą być uznane za wydatkowanie środków publicznych niezgodnie z przeznaczeniem.

Zasada lex superior derogat legi inferiori oznacza, że akty wykonawcze, uchwały samorządowe czy decyzje administracyjne nie mogą pozostawać w sprzeczności z ustawą ani z Konstytucją RP.

W praktyce oznacza to, że żaden urząd, w tym gmina, powiat czy województwo, nie może uchwalić ani zarządzić stałego eksponowania flag obcych, jeżeli nie wynika to z ustawy – nawet w imię „solidarności” czy „poparcia politycznego”.

W przeciwnym razie dochodzi do czynu bezprawnego administracyjnie i symbolicznie, co można kwalifikować jako naruszenie godności Rzeczypospolitej Polskiej (offensa Reipublicae).

Stałe wywieszanie flag obcych państw na budynkach polskich urzędów publicznych jest prawnie niedopuszczalne,

gdyż:

• brak jest przepisu rangi ustawowej, który by to umożliwiał (nulla lex – nulla potestas),

• narusza zasadę legalizmu (art. 7 Konstytucji RP),

• może stanowić naruszenie przepisów o symbolach państwowych (art. 49 §2 KW),

• a w przypadku działania umyślnego – przekroczenie uprawnień funkcjonariusza (art. 231 §1 KK).

Symbole Rzeczypospolitej Polskiej są dobrami konstytucyjnie chronionymi, a ich trwałe zestawianie z flagami innych państw – w szczególności w sposób, który sugeruje podwójną tożsamość urzędu lub zmianę barw narodowych – stanowi naruszenie prawa i porządku publicznego.

Polska flaga jest jedna, i może być tylko pierwsza.

Stała obecność barw obcych na urzędach państwowych to nie solidarność – to symboliczna erozja suwerenności.

flaga Ukrainy na polskich urzędach

Po 24 lutego 2022 r. wiele urzędów w Polsce wywiesiło flagę Ukrainy jako gest solidarności z narodem napadniętym przez Rosję.

Wówczas była to sytuacja nadzwyczajna (casus belli) – i okazjonalne wywieszenie flagi było uzasadnione faktem wojny oraz międzynarodowym odruchem solidarności.

Jednak:

• Wojna trwa już ponad 2,5 roku,

• Flagi Ukrainy wciąż wiszą stale na urzędach państwowych i samorządowych,

• W wielu przypadkach flaga RP i flaga Ukrainy eksponowane są równorzędnie – na wspólnych masztach, w tych samych proporcjach.

Taki stan rzeczy nie jest już okazjonalny – to permanentna ekspozycja symbolu obcego państwa,

a więc działanie bez podstawy prawnej, sprzeczne z art. 7 Konstytucji RP oraz art. 15 ustawy o godle, barwach i hymnie RP.

W doktrynie prawa administracyjnego przyjmuje się, że:

„okazjonalność to cecha czynności lub stanu prawnego, który ma trwać jedynie przez czas trwania określonej sytuacji faktycznej, po której ustaniu czynność traci uzasadnienie prawne.”

Łac. można to ująć jako:

ad tempus eventus – „na czas wydarzenia”, lub

temporaria causa cessante cessat effectus – „gdy ustaje przyczyna tymczasowa, ustaje także jej skutek”.

„Okazjonalność” w kontekście flag obcych państw

Zgodnie z ustawą o godle, barwach i hymnie RP oraz z praktyką protokołu dyplomatycznego (MSZ, 2019), flagi innych państw mogą być eksponowane okazjonalnie, czyli:

• na czas wizyt oficjalnych delegacji zagranicznych,

• podczas wydarzeń międzynarodowych,

• z okazji rocznic, świąt państwowych obcych państw (na zaproszenie lub w geście dyplomatycznym),

• dla upamiętnienia wydarzeń o znaczeniu międzynarodowym, jeśli ma to związek z państwem, którego flaga jest wywieszana.

Po zakończeniu takiego wydarzenia flaga obcego państwa musi zostać zdjęta.

Tak stanowi praktyka dyplomatyczna – nie ma prawnej możliwości utrzymywania jej stale.

Długość „okazjonalności” – czas trwania

Nie ma w ustawie ścisłego terminu (np. 24h, 7 dni), ale interpretacyjnie:

„Okazjonalność” oznacza czas trwania faktycznej okoliczności, której dotyczy gest symboliczny, nie dłużej niż do momentu ustania przyczyny faktycznej.

Dlatego:

• W przypadku wizyty zagranicznej – 1-3 dni.

• W przypadku wydarzenia lub rocznicy – 1 dzień.

• W przypadku symbolicznego gestu solidarności – maksymalnie kilka dni lub do czasu ustania konkretnego wydarzenia, które było przyczyną.

Nie może trwać miesiącami ani latami.

Bo wtedy przestaje być okazjonalne, a staje się stałe (permanentne) – czyli w świetle prawa pozbawione podstawy ustawowej.

Mirosław Góźdź

(https://www.facebook.com/photo/?fbid=122213375498261194&set=a.122105817350261194)